Zmiany w pracy zdalnej 2023

Pandemia wymusiła na wielu pracodawcach i pracownikach stworzenie innego systemy pracy, niż ten do którego byliśmy do tej pory przyzwyczajeni. Praca zdalna, niegdyś popularna tylko w wąskim gronie w 2020 roku stała się bliska każdemu z nas. Przez kolejne 3 lata system ten ewoluował w przedsiębiorstwach i zaczął przybierać różne formy: od pełnej pracy zdalnej, przez hybrydową po powrót do wzorców sprzed pandemii. W 2023 doczekaliśmy się zmian w Prawie Pracy, regulujące kwestie pracy zdalnej.

Co się zmienia?

Pierwszą podstawową zmianą jest rezygnacja z pojęcia telepracy. Ta forma przez ustawodawcę od podstaw zostaje zmieniona na prace zdalną. W myśl art. 67¹⁸   znowelizowanego Kodeksu Pracy, praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumienia na odległość.

Nowelizacja zakłada również, że praca zdalnie może być świadczona okazjonalnie- na wniosek pracownika. Wymiar okazjonalnej pracy zdalnej wynosi 24 dni w roku kalendarzowym.

Dopuszcza się również pracę zdalną częściową, tzw. hybrydową, czyli taką, która będzie wykonywana częściowo w zakładzie pracy, a częściowo poza nim.

Kiedy następuje zmiana?

Nowe prawo praktycznie już obowiązuje. Ustawa w porządku prawnym obowiązuje od 21 lutego 2023, nałożono na te przepisy jednak nieco dłuższe niż standardowo (14 dni) vacatio legis, przez co w życie weszły po upływie dwóch miesięcy od jej ogłoszenia, czyli 7 kwietnia 2023.

Obowiązki…

Zmiany objęły również określenie obowiązków w związku z świadczeniem pracy zdalnej pełnej lub hybrydowej obu stron- pracownika i pracodawcy.

Obowiązki spoczywające na pracowniku to przede wszystkim konieczność dostosowania swojego zdalnego stanowiska pracy do wymogów BHP, co zostanie potwierdzone w składanym pracodawcy oświadczeniu. Ponadto pracownik każdorazowo ma obowiązek uzgodnienia miejsca wykonywania pracy.

Pracodawca natomiast w przypadku pracy zdalnej całkowitej lub hybrydowej zobowiązany jest do:

• zapewnić pracownikowi materiały i narzędzia pracy, w tym urządzenia techniczne niezbędne do wykonania pracy zdalnej,
• zapewnić pracownikowi instalację, serwis, konserwację narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej lub pokryć niezbędne koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej,
• pokryć inne koszty niż koszty określone powyżej bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu ze związkami zawodowymi w regulaminie, w poleceniu wykonywania pracy zdalnej albo w porozumieniu z pracownikiem,
• zapewnić pracownikowi wykonującemu pracę zdalną szkolenia i pomoc techniczną niezbędne do wykonywania tej pracy.

Kto jeszcze może zawnioskować o pracę zdalną?

Zgodnie z nowymi przepisami istnieją grupy pracowników, które mogą złożyć wniosek o pracę zdalną. Należą do nich:

• pracownice w ciąży,
• pracownicy wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
• pracownicy sprawujący opiekę nad członkiem najbliższej rodziny lub domownikiem, posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności,
• część pracowników, którzy na podstawie dotychczasowych przepisów uprawnieni byli do złożenia u pracodawcy wiążącego wniosku o wykonywanie pracy w indywidualnym, przerywanym lub ruchomym systemie czasu pracy (art. 142¹ 1 pkt 2 i 3 Kodeksu pracy).

Kto nie może pracować zdalnie?

Biorąc pod uwagę fakt, że nie każdy rodzaj pracy można wykonywać zdalnie i jest to po prostu niebezpieczne, ustawodawca wprost wyklucza wykonywanie zdalnie określonych prac. Zalicza się do nich:

• prace szczególnie niebezpieczne,
• prace, w przypadku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określanych dla pomieszczeń mieszkalnych,
• prace z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach bhp,
• prace związane ze stosowaniem lub wydzielaniem szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwy zapach,
• prace powodujące intensywne brudzenie.

Co myślą pracownicy?

Wg badań przeprowadzonych jeszcze w listopadzie 2022r przez firmę Deloitte wynika, że blisko 50% badanych deklaruje, że zmiana i zwiększenie obowiązkowych dni obecności w biurze skłoniłoby ich do zmiany pracodawcy. A 30% z nich twierdzi, że jest skłonne zrezygnować z części wynagrodzenia, by zyskać lub utrzymać możliwość pracy zdalnej.
Badania wskazały, że najbardziej preferowanym modelem jest podział na dwa dni w biurze, trzy dni pracy zdalnej.